T.C.
YARGITAY
İkinci Hukuk Dairesi
E: 2023/6484
K: 2023/5870
T: 30.11.2023
Özet: Nüfus kayıtlarının düzenli ve gerçeğe uygun olarak tutulması kamu düzeni ile yakından ilgili olup, buna ilişkin davalarda hâkim re’sen araştırma ilkesinin sonucu olarak kendiliğinden delil toplama yetkisine sahiptir.
(4721 s. TMK m. 39) (5490 s. NHK m. 35)
TÜRK MİLLETİ ADINA YARGITAY İLÂMI
Taraflar arasında görülen nüfus kaydının düzeltilmesi davasında Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının annesi … T.C. numaralı E.Y.’in, … ili, … ilçesi, … köyü, Cilt: …, Hane: 2’de nüfusa kayıtlı olup, davacı ve G.S. olmak üzere iki çocuğunun bulunduğunu, davacının dedesi ve anneannesinden kalan taşınmazların adlarına intikal işlemi için 2013 yılında çıkartılan mirasçılık belgesinde davalı G.G.’ın da kardeşleri olarak mirasçı olarak tespit edildiğini gördüğünü, davacının annesi E.Y.’in baba hanesine bu kaydın davacının teyzesi Emire olarak bilinen E.I. tarafından dilekçe verilerek kaydedildiğini, bu nedenle düzenlenen zabit varakasında Gönül’ün annesinin dilekçe sahibi Emire olduğunun belirtildiğini, davacının kayden kardeşi görünen davalı G. C.(Gülaz)’ın gerçekte davacının kardeşi olmadığını, davalının davacının teyzesi olan E.C.(Işık)’ın gayri resmi evliliğinden olan kızı olduğunu, davacının 20.05.1960 doğumlu olduğunu, davalı G.G.’ın ise 01.03.1960 doğumlu olduğunu, bu kaydın da davalı Gönül’ün davacının gerçek kardeşi olmadığının ispatı olduğunu belirterek … ili, … ilçesi, … mahallesi Ada: …, Parsel: 3’de kayıtlı taşınmazın kamulaştırma bedelinin davalı G.G.’a ödenmemesi için Gaziantep İl Özel İdaresine ve Gaziantep İl Milli Eğitim Müdürlüğüne ihtiyati tedbir konulmasına, tapu kayıtlarının devir ve intikalinin önlenmesi için kaydına tedbir konulmasını, davacının kayden kardeşi görünen gerçekte kardeşi olmayan davalı G.G.’ın nüfus kaydındaki anne kaydının iptaline ve annesinin E.Y. (Cilesun) olmadığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
- Davalı G.G. davaya cevap dilekçesi sunmamıştır.
- Dahili davalılar N.E. ve Y.E. davanın kendileriyle ilgili olmadığını belirterek reddini talep etmişlerdir.
- Dahili davalı G.A., annesinin E.I. olduğunu, davalı G.G.’ın kardeşi olmadığını beyan ederek davanın reddini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 20.10.2015 tarihli ve 2013/601 Esas, 2015/831 Karar sayılı kararıyla; “…Nüfus kayıtları, doğum tutanak kaydı, dinlenen tanık beyanları, Zabıta araştırması, bir kısım davalıların kabul beyanları ve tüm dosya kapsamına göre; Ali ve Emine kızı 01.03.1990 d.lu, … T.C. No’lu G.G. in anne adının, … ili, … ilçesi, … Mahallesi… Cilt, 212 hane, 2 BSN de kayıtlı … T.C. Nolu Mehmet ve Ayşe kızı E.I. olduğu anlaşılmakla, davacının davasının kabulü ile, davalı G.G. in anne adının E.I. olduğunun tespitine karar verilmesi…” gerektiği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE YENİDEN YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
- Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı dahili davalı G.A., eksik araştırma ile davanın kabulü yönünden temyiz isteminde bulunmuştur.
- Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 27.03.2018 tarihli kararı ile; davacı vekilinin vekâletnamesinde nüfus kaydının düzeltilmesi yönünde özel yetkinin bulunmadığı, annelik iddiası ile ilgili DNA testi yaptırılıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile eksik araştırma nedeniyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; annelik iddiası ile ilgili olarak E.I.’ın mezar yeri tüm araştırmalara rağmen tespit edilemediği gibi davacı tarafından da bildirilemediği, bu nedenle uyuşmazlığın çözümü bakımından önem arz eden DNA incelemesi yaptırılamamış olup; salt kolluk araştırması ve taraf beyanlarına göre yapılan inceleme ve tespitin nüfus kayıtlarında düzeltime yeterli olmayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Eden
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davanın kamu düzeninin ilgilendirdiğini, Mahkemenin resen araştırma yaparak karar vermesi gerektiğini, Mahkemenin E.I.’ın mezar yeri konusunda yeterli araştırmayı yapmadığını, davacının yurt dışından gelerek E.I.’ın mezar yerini bulduğunu, buna ilişkin krokinin dilekçe ekinde sunulduğunu, dosyadaki diğer bilgi ve belgelerin de davalı Gönül ile davacının kardeş olmadığını gösterdiğini belirterek davanın reddi yönünden kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
- Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dava, nüfus kaydının düzeltilmesine ilişkin olup uyuşmazlık davanın reddi kararının dosya kapsamına uygun olup olmadığı, bozmaya uygun araştırma ve inceleme yapılıp yapılmadığı noktasında toplanmaktadır.
- İlgili Hukuk
4721 sayılı Türk Medeni Kanun’un 39 uncu maddesi. 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun (5490 sayılı Kanun) 11 inci ve 35 inci maddesi, Nüfus Hizmeleri Yönetmeliği 143 üncü maddesi, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 11.2.1998 gün ve 2-87/77 sayılı kararı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası.
- Değerlendirme
Nüfus kayıtlarının düzenli ve gerçeğe uygun olarak tutulması kamu düzeni ile yakından ilgilidir. Nüfus kayıtlarının düzeltilmesine ilişkin davalarda, mahkemelerin hiçbir kuşku ve duraksamaya neden olmaksızın doğru sicil oluşturmak zorunluluğu bulunmaktadır. Bu bakımdan hakim resen araştırma ilkesinin sonucu olarak kendiliğinden delil toplama yetkisine sahiptir. Mahkemece, bozma ilamı gereği annelik iddiası ile ilgili olarak DNA testi yapılması için E.I.’in mezar yerinin tespit edilemediği, salt kolluk araştırması ve taraf beyanlarına göre yapılan tespitin nufüs kayıtlarının düzeltilmesine yeterli olmayacağı gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş ise de davacı vekili tarafından temyiz dilekçesi ekinde E.I.’ın mezar yerinin tespit edildiğine dair mezarlık ismi, mezar yerinin krokisi ve mezarlığın resmi sunulmuştur. Mahkemece belirtilen mezarın E.I.’a ait olup olmadığı yönünde tespit yapıldıktan sonra mezarda yapılacak fethi kabir sonucu alınacak örnekler ile DNA incelemesi yapılarak diğer tüm deliller birlikte değerlendirilip sonucuna göre karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
- Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
- Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde temyiz edene iadesine,
- Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
30.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
