🗓 Karar Tarihi: 27 Mart 2025
📰 Yürürlük: 9 Ay Sonra (26.06.2025)
Rize İdare Mahkemesi’nin İtirazı ve Anayasa Mahkemesi Kararı
Rize İdare Mahkemesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 127. maddesinin ikinci fıkrasının Anayasa’nın 2. ve 10. maddelerine aykırı olduğunu iddia ederek iptalini talep etti. İptali istenen bu madde, memurlar hakkında disiplin soruşturması veya kovuşturmasına başlama süreleri ile disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğraması sürelerini düzenliyor. Özellikle “kınama cezası” yönünden yapılan başvuruda, fiilin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde ceza verilmezse yetkinin zamanaşımına uğrayacağı hükmü ele alındı.
Anayasa Mahkemesi’nin İlk İncelemesi ve Esas Hakkında İncelemesi
Anayasa Mahkemesi, ilk incelemede 127. maddenin birinci fıkrasına yönelik başvuruyu reddetti ancak ikinci fıkrasının “kınama cezası” yönünden incelenmesine karar verdi. Esas incelemede, disiplin hukukunda iki tür zamanaşımı olduğuna dikkat çekildi: soruşturmaya başlama zamanaşımı (fiilin öğrenilmesinden itibaren bir ay) ve ceza verme yetkisi zamanaşımı (fiilin işlenmesinden itibaren iki yıl). İtiraz konusu kural, iki yıllık ceza verme yetkisi zamanaşımıyla ilgiliydi.
Hukuki Boşluk ve Anayasaya Aykırılık Gerekçesi
Mahkeme, idari yargı tarafından bir disiplin cezasının iptal edilmesi durumunda, idarenin aynı eylem nedeniyle yeni bir disiplin cezası verme yetkisinin zamanaşımına uğrayıp uğramayacağı veya bu yetkinin nasıl kullanılabileceği konusunda Kanun’da açık bir düzenleme olmadığını tespit etti. Bu durumun, hukuk devleti ilkesinin temel unsurları olan hukuki belirlilik, öngörülebilirlik ve hukuki güvenlik ilkelerine aykırılık teşkil ettiğine hükmetti. Kanun koyucunun, yargısal iptal kararları sonrasında idarenin yeniden işlem tesis edebilmesi için bir zamanaşımı süresi düzenlemesi gerektiği vurgulandı. Aksi takdirde, disiplin fiilini işleyenler hakkında disiplin cezası verme yetkisinin belirsizlik içinde kalmasının hukukun üstünlüğü ve hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmayacağı belirtildi.
Bu eksikliğin, yargı kararıyla iptal edilen bir cezaya konu fiilin karşılıksız kalmasına veya idarenin hukuk güvenliğine zarar vermesine neden olabileceği için Anayasa’nın 2. maddesine aykırı olduğu sonucuna varıldı. Ancak, Anayasa’nın 10. maddesiyle (eşitlik ilkesi) bir ilgisi görülmedi.
Karar ve Yürürlük
Anayasa Mahkemesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 127. maddesinin ikinci fıkrasının “kınama cezası” yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE oybirliğiyle karar verdi. İptal hükmünün, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi öngörüldü. Bu süre, yasama organına gerekli düzenlemeleri yapması için tanınmış oldu. Karar, 27 Mart 2025 tarihinde alındı.
