*Ehliyetsizlik *Hükmün Kapsamı *Tapu İptali ve Tescil *Taşınmaz Tapu Kütük Sayfasının Kapatılmış Olması

T.C.
YARGITAY
Birinci Hukuk Dairesi

• Ehliyetsizlik
• Hükmün Kapsamı
• Tapu İptali ve Tescil
• Taşınmaz Tapu Kütük Sayfasının Kapatılmış Olması

Özet: Temyize konu ada 2 parsel sayılı taşınmaz yönünden 23.12.2023 tarihinde davanın kabulü ile iptal ve tescile karar verilmiş ise de hüküm tarihinden önce … ada 2 parselin kütük sayfasının kapatılmış olduğu ve infazı mümkün bir karar verilmediği anlaşılmakla, mahkemece öncelikle eski … ada 1 parseldeki 80061/880388 payın imar uygulamaları ile gittiği parsellerin tespit edilmesi, bu parsellere anılan payın ne kadarlık bir kısmının gittiğinin saptanması, şayet imar uygulaması ile oluşan taşınmazlarda belirlenen pay halen davalı Hazine adına kayıtlı ise iptal tescile, değil ise belirlenen taşınmaz veya taşınmazlardaki payın yargılama sırasında el değiştirmiş olduğu gözetilerek 6100 sayılı HMK’nın 125/1 maddesi uyarınca gerekli usuli işlemlerin yerine getirilmesi, ondan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerektiği gözetilmelidir.

(4721 s. TMK m. 9, 10, 13, 15)
(6100 s. HMK m. 125, 297)

TÜRK MİLLETİ ADINA
YARGITAY İLÂMI

Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil istekli davadan dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir. Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b-2 bendi uyarınca kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiş, Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairenin 25.10.2021 tarih 2021/2035 Esas, 2021/5974 Karar sayılı kararıyla Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur. Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulü ile kısmen açılmamış sayılmasına karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacılar; murisleri F.K.’in… ada 2 parsel ve … ada 1 parsel sayılı taşınmazlardaki paylarının tamamını davalı Hazine’ye bağış suretiyle devrettiğini, ancak murisin işlem sırasında alzheimer hastası olduğunu ve önemli derecede algılama sorunları yaşadığını ve ehliyetsiz olduğunu ileri sürerek taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile adlarına tesciline karar verilmesini talep etmişler, aşamada dava konusu … ada 1 parsel sayılı taşınmazın ada ve parsel numarasının maddi hata sonucu yanlış yazıldığını, dava konusu taşınmazların … ada 2 parsel ve ada 1 parsel (yeni 2 parsel) olduğunu bildirmişler, yargılama sırasında davacı M.R.K.’in ölümü üzerine mirasçıları davaya dahil olmuşlardır.

II. CEVAP

Davalı Hazine vekili; imar uygulaması ile oluşan … ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki Hazine payının kapatılan … Belediyesi Encümeninin 23.02.2005 tarih ve 30 sayılı encümen kararı ile imar uygulamasına dahil edilerek 11 ayrı parsele dağıtıldığını, bu dağıtımdan sonra oluşan parsellerden … ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki Hazine payının tescil esnasında hatalı olarak muris F.K. adına, dağıtım sonrası oluşan … ada 1 parseldeki Hazine payının muris F.K., dava dışı R.D. ve N.D. adına yolsuz olarak tescil edildiğini, bu yanlışlığın fark edilmesi üzerine muris Fikret’in … ada 2 ve… ada 1 parsellerdeki payını Hazineye devrettiğini, …ada 1 parseldeki taşınmazın daha sonra imar uygulaması ile … ada 1 parsel numarasını aldığını, muris ve dava dışı kişiler adına ayrı ayrı tescil edilen 1.601,22 m2’lik (toplam 3202,44m2) payın Hazine adına tescil edilmesi gerekirken ilgili encümen kararının infazı sırasında yolsuz olarak kayıt ve tescil edildiğini, imar uygulaması sonrasında tescil esnasında yolsuz olarak kayıt ve tescil edilen davaya konu 1.601,22 m2’lik payın tapu kayıtlarının iptali ile Hazine adına tescile karar verilmesi için Erzurum 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2015/320 Esas sayılı dosyasında dava açıldığını, davacıların murisi F.K.’in yaptığı işlemin bağış olmayıp yalnızca tapuda Hazine adına tescil edilmesi gerekirken adı geçen şahıs adına sehven yapılan tescilin düzeltme işlemi olduğunun görüleceğini belirterek davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin 06.07.2017 tarih, 2016/312 Esas, 2017/309 Karar sayılı kararı ile, dava konusu… ada 1 parsel bakımından husumet yokluğundan, dava konusu… ada 2 parsel bakımından esastan davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin 14.11.2017 tarih, 2017/1044 Esas, 2017/856 Karar sayılı kararı ile; dava konusu… ada 2 parsel sayılı taşınmazda paydaş olan muris F.K.’in 10.09.2013 tarihinde payını Hazine’ye devrettiği, devir tarihinde mirasbırakanın hukuki ehliyetinin olup olmadığı araştırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile davacılar vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-a.6 maddesi uyarınca kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak dosya yeniden bir karar verilmek üzere Mahkemesine gönderilmiştir.

C. Kaldırma Kararı Sonrası İlk Derece Mahkemesince Verilen Karar

İlk Derece Mahkemesinin 24.10.2019 tarih, 2017/591 Esas, 2019/464 Karar sayılı kararı ile; mirasbırakanın devir tarihinde ehliyetsiz olduğunun 26.12.2018 tarihli Adli Tıp Kurumu raporu ile sabit olduğu, davacı tarafça dava konusu … ada 2 parsel sayılı taşınmazın ada parsel numarasının yanlış bildirildiği, bu yanlışlığın maddi hatadan kaynaklandığı gerekçesi ile davanın ada 2 ve ada 2 parsel sayılı taşınmazlar yönünden kabulüne karar verilmiştir.

D. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

E. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin 10.03.2021 tarih, 2020/130 Esas, 2021/393 Karar sayılı kararı ile, ehliyetsizlik iddiası bakımından Adli Tıp Kurumundan alınan 26.12.2018 tarihli rapor ile muris F.K.’in tasarruf tarihi olan 10.09.2013 tarihinde fiil ehliyetini haiz olmadığının tespit edildiği, muris adına yapılan tescil işleminin yolsuz olduğu savunmasının ayrı bir davaya konu edilebileceği, ancak davalı Hazinenin harçtan muaf olduğu gözetilmeksizin hüküm tesis edildiği gerekçesi ile davalı vekilinin istinaf talebinin HMK’nın 353/1-b.2.maddesi uyarınca kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın … ada 2 ve… ada 2 parsel sayılı taşınmazlar yönünden kabulüne karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Bozma Kararı

Dairenin 25.10.2021 tarih 2021/2035 Esas, 2021/5974 Karar sayılı kararıyla; dava konusu taşınmazların muris tarafından davalı Hazine’ye temlik tarihinde murisin hukuki işlem ehliyeti bulunmadığı tespit edilerek davalı adına oluşan tescil kaydının yolsuz olduğunun kabul edilmesinin doğru olduğu ancak dava konusu… ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki 18626/319696 payın davalı Hazine tarafından dava tarihinden sonra 22.03.2016 tarihinde satış suretiyle dava dışı üçüncü kişilere temlik edildiği, anılan payın yargılama sırasında el değiştirmiş olduğu gözetilerek 6100 sayılı HMK’nın 125/1. maddesi uyarınca gerekli usuli işlemlerin yerine getirilmesi, ondan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile Bölge Adliye Mahkemesi kararı bozulmuştur.

C. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Temyize Konu Karar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, davacılar vekilinin 06.05.2022 tarihli dilekçesi ile dava konusu ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik davalarını takip etmediklerini, bu kapsamda davalı idareden bir tazminat taleplerinin de bulunmadığını beyan ettiği, 16.09.2022 tarihli duruşmada davalı vekilinin de anılan taşınmaza yönelik davayı takip etmediklerini bildirdiği, bu nedenle davanın… ada 2 parsel yönünden işlemden kaldırıldığı, işlemden kaldırma tarihinden itibaren 3 aylık süre içerisinde davanın yenilenmediği;… ada 2 parsel yönünden ise Adli Tıp Kurumu raporu uyarınca muris Fikret’in akit tarihinde ehliyetsiz olması sebebiyle davalı adına yapılan tescilin yolsuz olduğu gerekçesi ile dava konusu… ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik davanın kabulüne, … ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Nedenleri

Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde; eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile karar verildiğini, dava konusu… ada 2 parsel sayılı taşınmazın Hazine adına kayıtlı olmadığını, hükmün infazının mümkün olmadığını, Adli Tıp Kurumu raporunun hükme esas alınmayacağını ve davacıların iyiniyetli olmadıklarını belirterek kararın bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Dava, ehliyetsizlik hukuki nedenine dayalı tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 9., 10., 13. ve 15. maddeleri ile 6100 sayılı HMK’nın 125/1. maddesi.

3. Değerlendirme

Dosya içeriği ve toplanan delillerden; muris Fikret’in çekişme konusu … tamamı ile ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki 80061/880388 payının ….ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki 18626/319696 payının tamamını 10.09.2013 tarih ve 7789 yevmiye numaralı işlem davalı Hazine’ye bizzat devrettiği ve tescil istem belgesinde “… imar uygulaması sonucu yapılan hatalı tescil edilen hisselerimin Maliye Hazinesi adına tescil edilmesi, düzeltilmesini talep (muvafakat) ederim” şeklinde beyanı bulunduğu, Adli Tıp Kurumunun 26.12.2018 tarihli raporu ile muris F.K.’in tasarruf tarihi olan 10.09.2013 tarihinde fiil ehliyetini haiz olmadığının tespit edildiği, davalı Hazine’nin de dava konusu… ada 2 parsel sayılı taşınmazdaki payını yargılama sırasında 22.03.2016 tarihinde satış suretiyle dava dışı kişilere devrettiği, bozma kararından sonra davacılar vekilinin 06.05.2022 tarihli dilekçesi ile dava konusu … ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik davayı takip etmediklerini beyan ettiği, Bölge Adliye Mahkemesince… ada 2 parsel sayılı taşınmaza yönelik davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği, kararın davacılar tarafından temyiz edilmediği; temyize konu… ada 1 parsel sayılı taşınmazın ise 27.04.2018 tarihinde imar uygulaması ile ada 2 parsele gittiği, davalı Hazine’nin anılan taşınmazdaki payının 160122/1746994 olduğu, karar tarihinden önce yapılan 07.10.2022 tarihli ikinci imar uygulaması ile… ada 2 parsel sayılı taşınmazın kaydının kapatıldığı ve taşınmazın çok sayıda farklı taşınmaza gittiği, bunlardan bir kısmında davalı Hazine’nin paydaş olduğu ancak bu taşınmazların da bir kısmının imar uygulaması ile kütük sayfalarının kapatıldığı, taşınmazların gittilerinin ise getirtilmediği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere, 6100 sayılı HMK’nun 297/2 maddesinde “Hükmün sonuç kısmında, gerekçeye ait herhangi bir söz tekrar edilmeksizin, taleplerden her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, sıra numarası altında; açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gereklidir” düzenlemesine yer verilmiştir. Kamu düzeninden olan doğru sicil oluşturma ilkesi gereğince de hakimin infazı kabil karar verme yükümlülüğü vardır.

Somut olaya gelince, temyize konu… ada 2 parsel sayılı taşınmaz yönünden 23.12.2023 tarihinde davanın kabulü ile iptal tescile karar verilmiş ise de hüküm tarihinden önce… ada 2 parselin kütük sayfasının kapatılmış olduğu ve infazı mümkün bir karar verilmediği açıktır.

Hal böyle olunca; öncelikle eski… ada 1 parseldeki 80061/880388 payın imar uygulamaları ile gittiği parsellerin tespit edilmesi, bu parsellere anılan payın ne kadarlık bir kısmının gittiğinin saptanması, şayet imar uygulaması ile oluşan taşınmazlarda belirlenen pay halen davalı Hazine adına kayıtlı ise iptal tescile; değil ise belirlenen taşınmaz veya taşınmazlardaki payın yargılama sırasında el değiştirmiş olduğu gözetilerek 6100 sayılı HMK’nın 125/1. maddesi uyarınca gerekli usuli işlemlerin yerine getirilmesi, ondan sonra işin esası hakkında karar verilmesi gerekirken, infazı mümkün olmayacak şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.

VII. KARAR

Açıklanan sebeplerle;

Davalı Hazine vekilinin değinilen yönden yerinde görülen temyiz itirazlarının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Temyiz eden davalı Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,

Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.